Wat is een competentietest?

Competentietests zijn de afgelopen jaren steeds belangrijker geworden als gevolg van de groeiende aandacht voor vaardigheden (skills) als aanvulling op diploma’s en certificaten. ^[1] Een competentietest geeft inzicht in de combinatie van kennis, vaardigheden en eigenschappen van een persoon. Het doel is om te bepalen in hoeverre iemand geschikt is voor het uitoefenen van een functie, waar eventuele hiaten zitten en potentiële doorgroeimogelijkheden.

Hoe werkt een competentietest?Copied

De test bestaat doorgaans uit verschillende onderdelen die samen een breed beeld geven van de kennis en vaardigheden van iemand in relatie tot specifieke competenties. Competentietesten variëren in opzet afhankelijk van de functie waarvoor ze zijn bedoeld, maar de belangrijkste aspecten om te testen zijn:

• Specifieke vaardigheden. Test concrete vaardigheden, zoals het correct bedienen van apparatuur, het nauwkeurig uitvoeren van procedures, het beheren van voorraad en het gebruik van bedrijfsapplicaties die nodig zijn voor de dagelijkse werkzaamheden. 
• Praktische en realistische scenario’s. Simuleer situaties die zich op de werkvloer voordoen en een beeld geven van de manier waarop iemand taken kan uitvoeren onder werkomstandigheden

• Organisatorische en operationele competenties. Beoordeel organisatorische vaardigheden zoals het prioriteren van taken, het bijhouden van deadlines en het efficiënt beheren van werkprocessen. Deze vaardigheden zijn cruciaal voor werknemers die vaak meerdere taken tegelijk moeten uitvoeren.
• Digitale vaardigheden. Analyseer de omgang met digitale tools en bedrijfsapplicaties. Het uitvoeren van fysieke werkzaamheden gaat steeds vaker gepaard met controle, beheer en registratie met behulp van softwaretoepassingen.

Waarom een competentietest uitvoeren?Copied

Competentietests zijn belangrijk om een overzicht te krijgen van de aanwezige kennis en expertise in je organisatie. ^[2]

De belangrijkste redenen om een competentietest uit te voeren:

• Voorkom een mismatch bij het aannemen van personeel.
• Ontdek de gaten in de vereiste vaardigheden in de onderneming (skills gap).
• Beoordeel de mogelijkheden van werknemers voor bij- en

HR, management en teamleiders krijgen met de competentietest de informatie die nodig is om een organisatie optimaal te laten functioneren en mee te laten bewegen met toekomstige ontwikkelingen.

Een competentietest voorbereiden

Voor een maximaal resultaat uit een competentietest is een goede voorbereiding essentieel. De belangrijkste stappen in dat proces zijn:

• Stel een functiehuis op gebaseerd op skills en competenties. Breng per functie in kaart welke hard skills en operationele competenties vereist zijn. Beschrijf deze competenties zo concreet mogelijk en koppel ze aan meetbaar gedrag.
• Bepaal het gewenste competentieniveau. Definieer per competentie het gewenste niveau (bijvoorbeeld basis, operationeel, tactisch, strategisch) dat nodig is voor de functie. Zo weet je precies wat je van medewerkers verwacht en kun je gericht testen.
• Gebruik een skills matrix of competentiematrix. Maak een overzicht (skills matrix) waarin je de vereiste vaardigheden per functie én het huidige niveau van medewerkers inzichtelijk maakt. Dit helpt bij het bepalen van de focus van de test en het signaleren van eventuele skill gaps.
• Ontwikkel of selecteer passende testmethoden. Kies voor praktische simulaties, kennistests en scenario-oefeningen die aansluiten bij de dagelijkse werkzaamheden van werknemers. Zorg dat de test objectief meet of iemand de benodigde handelingen en kennis beheerst.
• Betrek relevante stakeholders. Zorg voor samenwerking tussen leidinggevenden, HR en vakspecialisten zodat de test aansluit bij de praktijk en de organisatiedoelen. De stakeholders kunnen helpen bij het formuleren van relevante taken en het beoordelen van het gewenste gedrag.
• Communiceer duidelijk over het doel en de aanpak. Zorg dat medewerkers weten waarom de test wordt afgenomen en hoe deze bijdraagt aan hun ontwikkeling en de organisatiedoelen. Dit verhoogt de acceptatie en motivatie.
• Evalueer en verbeter. Na de eerste afname: analyseer de resultaten, verzamel feedback en verbeter de test waar nodig. Zo blijft de competentietest relevant en effectief voor de organisatie.

Met een gestructureerde aanpak zorg je dat je met de competentietest ook echt de vaardigheden meet die aansluiten zowel bij de individuele ontwikkeling van werknemers als bij de organisatiedoelen.

Competenties vergelijken met de rest van de organisatie

Een competentiematrix is een essentieel hulpmiddel om competenties in je organisatie te beheren. Het biedt een overzicht per werknemer van hun vaardigheden en hun niveau. In de kolommen staan doorgaans de vereiste competenties en vaardigheden. In de rijen komen de namen van werknemers. Elk snijpunt is een cel die met een score aangeeft in hoeverre een medewerker een bepaalde vaardigheid beheerst, bijvoorbeeld met ja/nee of met een indicatie voor beginner, gevorderd of expert.

Voor de hele organisatie is zo snel en visueel een beeld te krijgen van:

• Het competentieniveau van individuele medewerkers vergelijken met collega’s, teams of het organisatiegemiddelde.
• Sterke punten of skill gaps binnen teams of afdelingen.
• De kansen om met een gericht ontwikkelplan de skill gaps aan te pakken.
• De mogelijkheden om werknemers gericht in te zetten op basis van hun competentieprofiel.

Competenties ontwikkelen met AG5

Met AG5 kun je direct inspelen op de resultaten uit een competentietest door deze resultaten centraal, overzichtelijk en actueel vast te leggen in een digitaal vaardighedenportfolio per medewerker. De software integreert eenvoudig met andere HR- en leersystemen (Cornerstone, Moodle, FlowSparks) waardoor de resultaten van competentietesten en trainingen automatisch worden verwerkt in competentieprofielen van medewerkers.

Zo krijg je:

• Een up-to-date overzicht hebt van ieders vaardigheden en certificeringen.
• De mogelijkheid competenties te vergelijken op team-, afdelings- of organisatieniveau.
• Zicht op waar bijscholing of aanvullende training nodig is.
• Mogelijkheden om automatisch vervolgacties in gang zetten, door koppeling met LMS-systemen (zoals Cornerstone of Moodle).
• Automatische signalen voor certificaten die binnenkort verlopen, waardoor je proactief kunt handelen.
• Realtime inzicht met rapportages en dashboards, bijvoorbeeld ten behoeve van organisatiebrede compliance en vorderingen van individuele ontwikkeltrajecten van werknemers.

Kortom, AG5 faciliteert het volledige proces rondom competentietesten: van het vastleggen en actualiseren van testresultaten tot het integreren van deze data in bredere HR- en ontwikkelprocessen. Jouw organisatie bereikt zo het hoogste volwassenheidsniveau voor het afstemmen van de competenties en vaardigheden van het personeel op de organisatiedoelen.

Wil je ook snel en eenvoudig inzicht krijgen in de competenties en skills binnen jouw organisatie? Vraag vandaag nog een demo aan bij AG5 en zet de eerste stap naar effectief en toekomstbestendig competentiemanagement!

Auteur Copied

Rick van Echtelt

Rick van Echtelt is mede-oprichter en CEO van AG5, waar hij twee decennia ervaring in ondernemerschap en en het ontwikkelen van skills management software.

Lees auteurprofiel