Leerdoelen formuleren? Gebruik deze 10 praktische tips en voorbeelden
Op deze pagina laten we je zien hoe je effectieve leerdoelen kunt formuleren. Lees hoe je duidelijke en haalbare doelen stelt om de ontwikkeling en groei van je team te bevorderen.
- Table of contents
Leergierigheid en de drang om jezelf te blijven ontwikkelen zijn belangrijke voorwaarden voor succes op de moderne arbeidsmarkt. Vooral omdat functies, beroepen en ondersteunende technologieën continu en snel veranderen. Goed geformuleerde leerdoelen zijn hierbij handige hulpmiddelen.
Maar wat zijn leerdoelen precies? Hoe maak je ze meetbaar? Hoe zien goede leerdoelen eruit? En hoe maak je optimaal gebruik van een methode als SMART bij het formuleren van leerdoelen?
In dit artikel leggen we het je allemaal uit aan de hand van tips en concrete voorbeelden!
Wat zijn leerdoelen?Copied
Voordat we ingaan op het effectief formuleren van leerdoelen, is het natuurlijk belangrijk om te weten wat een leerdoel precies is. Een leerdoel is een doel dat iemand zichzelf stelt en dat geformuleerd is in termen van aan te leren kennis en vaardigheden.
Die laatste eigenschap is het verschil tussen leerdoelen en resultaatdoelen. Een resultaatdoel is namelijk gesteld in termen van duidelijk te behalen resultaten en focust zich vooral op de uitkomsten aan het einde van de rit.
Het stellen van een resultaatdoel werkt goed in het geval van betrekkelijk eenvoudige en overzichtelijke taken, maar minder goed bij een complex en vaak langdurig proces zoals het ontwikkelen van een (complexe) vaardigheid. Daarom ligt de nadruk bij leerdoelen veel meer op het leerproces in plaats van alleen op de uitkomsten/resultaten van het trainingstraject.
Het opstellen van goede en duidelijk meetbare leerdoelen brengt de nodige voordelen met zich mee. De ontwikkeling wordt overzichtelijk die je als professional doormaakt bij het ontwikkelen van een competentie of vaardigheid. Bovendien creëer je mijlpalen die inzichtelijk maken welke progressie je gedurende het leerproces boekt.
Leerdoelen zorgen er tevens voor dat we het werk met een grotere aandacht en betrokkenheid doen en meer zicht krijgen op de zaken die belangrijk zijn en goed werken. Hierdoor leren we uiteindelijk ook dieper.
Leerdoelen meetbaar makenCopied
Om het maximale uit opgestelde leerdoelen te halen, is het belangrijk dat leerdoelen meetbaar worden gemaakt. Een veelvoorkomend probleem met leerdoelen is namelijk dat ze nogal eens te vaag en vrijblijvend worden geformuleerd. Leerdoelen nemen in zo’n geval eerder de gedaante aan van intenties, wensen of goede voornemens in plaats van concrete doelstellingen.
Er zijn gelukkig wel een aantal methoden die het gemakkelijker maken om leerdoelen meetbaar en inzichtelijk te maken.
Voorbeelden zijn:
- AMORE: Ambitieus, Motiverend, Onderscheidend, Relevant en Echt
- MAGIE: Meetbaar, Acceptabel, Gecommuniceerd, Inspirerend en Engagerend
- SMART: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden
Leerdoelen SMART formuleren in 5 stappenCopied
Bij AG5 zijn we vooral fan van de SMART-methode. De reden? Een SMART-doelstelling is richtinggevend, geeft concreet aan wat je wilt bereiken en stuurt het gedrag aan. Bovendien wordt aangegeven welk resultaat wanneer bereikt kan worden. Lekker concreet dus!
Door een doelstelling SMART te formuleren, is de kans groter dat een leerdoel werkelijk behaald wordt en blijft het niet alleen bij goede voornemens. Bij het gebruiken van de SMART-methode doorloop je een aantal stappen die ervoor zorgen dat een leerdoel concreet meetbaar en realiseerbaar wordt.
- Specifiek (stap 1): het leerdoel wordt duidelijk omschreven en geconcretiseerd. Wat willen we bereiken? Welke mensen worden bij het leerproces betrokken? Waar en wanneer gaan we aan de slag? En waarom willen we dit leerdoel bereiken?
- Meetbaar (stap 2): een SMART-leerdoel heeft een normerend karakter en verbindt dus een kwaliteitsmaat aan de te leveren inspanningen. SMART gaat ervan uit dat er een systeem, methode en procedure zijn om te bepalen in welke mate het doel op een bepaald moment bereikt is. Voer indien mogelijk een nulmeting uit om de startsituatie te bepalen.
- Acceptabel (stap 3): bij deze derde stap gaat het vooral om draagvlak. In het geval van een persoonlijk leerdoel is het voldoende dat je zelf het gestelde leerdoel accepteert. Maar als je als leidinggevende leerdoelen stelt die medewerkers moeten halen, is het creëren van draagvlak een belangrijk aandachtspunt.
- Realistisch (stap 4): een leerdoel moet haalbaar en realistisch zijn. De lat onrealistisch hoog leggen is funest voor de motivatie en zal uitmonden in teleurstellingen. Kijk dus altijd of een leerdoel of training uitvoerbaar is met aanvaardbare inspanningen.
- Tijdgebonden (stap 5): een SMART-doelstelling is tot slot ook gebonden aan een bepaald tijdsframe met een duidelijke start- en einddatum. Wanneer beginnen we met bepaalde activiteiten? Wanneer zijn we klaar? En wanneer zijn de geformuleerde doelstellingen bereikt?
Voorbeelden van goede leerdoelenCopied
We weten nu hoe de theorie achter leerdoelen opstellen in elkaar steekt. Maar hoe ziet een goed leerdoel er in de praktijk eigenlijk uit? Laten we eens kijken naar wat voorbeelden uit de praktijk.
1. Nieuwe tools en technologieën voortijdig oppikken
Staat je bedrijf op het punt om een nieuwe communicatietool of een nieuw ordersysteem te omarmen? Dan is het leren beheersen van dit nieuwe stukje technologie voordat het op het werk wordt geïntroduceerd een goed leerdoel.
Stel een stappenplan op en duik in de nieuwe tool middels het lezen van blogs, bekijken van instructievideo’s of demo’s of gebruik een andere tool.
Het voordeel: je komt minder snel voor verrassingen te staan als je het systeem in de dagelijkse werkpraktijk moet gaan gebruiken. Daarnaast kan jouw leertraject collega’s inspireren om hetzelfde te doen. Dit is ook gunstig voor de bedrijfsleiding omdat een nieuw systeem zo sneller en gemakkelijker door de hele organisatie wordt omarmd.
2. Presentatievaardigheden verbeteren
Veel mensen zijn geen ster in het houden van presentaties. Sterker nog, onderzoek toont aan dat zo’n 40 procent van de mensen in meer of mindere mate last heeft van glossofobie (angst voor spreken in het openbaar). Zonde, want goede presentatievaardigheden gelden als belangrijke assets op de moderne arbeidsmarkt. Ze versoepelen de communicatie en vergemakkelijken het inzichtelijk maken van bedrijfsprocessen of nieuwe ideeën.
Het verbeteren van de presentatievaardigheden is voor veel professionals daarom een enorm nuttig leerdoel. Net zoals bij veel andere leerdoelen is het wel verstandig om jezelf de tijd te gunnen en een goed stappenplan op te stellen. Verwacht niet dat je binnen twee weken verandert van een milde glossofoob in een begenadigd topspreker die zijn verhaal en plein public zomaar even uit de mouw schudt. Het is veel beter en realistischer om stapsgewijs te streven naar geleidelijke verbetering.
3. Werken aan je lichaamstaal
Mensen communiceren niet alleen middels gesproken en geschreven taal. Integendeel, lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen zijn minstens zo bepalend voor de (eerste) indruk die je maakt op anderen.
Door te doorgronden wat je uitstraalt met je lichaamstaal en te ontdekken welke signalen je op een non-verbale manier uitzendt, kun je effectiever communiceren. Het belangrijkste is dat je respect uitstraalt richting collega’s en zakelijke contacten.
4. Verdiep je in andere afdelingen van het bedrijf
Zeker in een grote organisatie hebben afdelingen soms de neiging om zich te ontwikkelen tot ‘bubbels’. Dit komt de efficiëntie vaak niet ten goede. Om bubbelvorming tegen te gaan, is het goed om medewerkers ook eens op andere afdelingen in de keuken te laten kijken.
Als medewerkers diepgaande kennis over en inzicht in het reilen en zeilen van andere afdelingen vergaren, komt dit de organisatie als geheel ongetwijfeld ten goede. Laat medewerkers bijvoorbeeld twee maanden of een kwartaal meedraaien op een andere afdeling en verwerk de uitdagingen, obstakels en inzichten waarmee hij of zij te maken krijgt in het leerdoel.
Tips bij het formuleren van leerdoelenCopied
Hoewel exacte leerdoelen natuurlijk altijd persoonlijk van aard zijn, komen de onderstaande tips vast en zeker van pas.
1. Formuleer niet teveel leerdoelen
Overdrijf niet met het formuleren van leerdoelen. Zoals met veel andere dingen in het leven is minder vaak beter. Door een te groot aantal leerdoelen te formuleren ga je al gauw buitensporig hoge eisen aan jezelf stellen. Zo ontstaat het gevaar dat je niet het optimale rendement uit je leerdoelen haalt. Bovendien loop je het risico om het overzicht te verliezen.
2. Houd het kort en krachtig
Formuleer een leerdoel kort en krachtig. Dus geen wollige en moeilijke zinnen, maar een duidelijk, puntsgewijs overzicht dat de kern en belangrijkste doelstellingen samenvat. Die overzichtelijkheid bevordert het vasthouden van de juiste focus.
3. Formuleer leerdoelen niet te breed
Leerdoelen worden nogal eens te breed geformuleerd. Formuleringen zoals ‘ik wil opener en spontaner worden’ of ‘ik wil binnen nu en drie weken een topbaan in de wacht slepen’ zijn te breed en algemeen. Het helpt vaak om leerdoelen op te delen in kleinere stukjes. Zo creëer je een stappenplan met meetbare mijlpalen. Een handig hulpmiddel: een lijstje waarop je de afzonderlijke mini-leerdoelen na afronding kunt afvinken.
4. Blijf dicht bij jezelf
Kies vooral leerdoelen die vanuit jezelf komen. Het gaat dan om professionele doelen die jij belangrijk vindt of vaardigheden die een concrete meerwaarde vormen voor jou als professional. Worden er leerdoelen gesteld vanuit het management? Maak medewerkers dan duidelijk wat de meerwaarde van de gestelde leerdoelen is en doe je best om mensen ervoor te enthousiasmeren.
5. Laat anderen meekijken
Het helpt ook vaak om een buitenstaander naar de door jou geformuleerde leerdoelen te laten kijken. Begrijpt hij of zij wat je exacte doel is als hij je probleemstelling en werkwijze leest? Als dat niet het geval is zijn de leerdoelen waarschijnlijk niet helder en specifiek genoeg omschreven.
6. Ruim obstakels uit de weg
Vaak werken we richting een (leer)doel zonder dat we de tijd nemen om er bewust over na te denken. We kiezen dan vaak voor zaken die we makkelijk vinden of waar we bekend mee zijn. Maar zodra de randen van onze comfortzone in zicht komen, stagneren veel projecten…
Het is vaak een reflex waar we niet eens bewust bij stilstaan, het gebeurt gewoon. Je maakt bijvoorbeeld mooie producten, maar stelt het opstarten van een webshop uit omdat je als digibeet opziet tegen de technische kant van de onderneming.
Het grappige is dat obstakels die in je hoofd heel groot lijken in de praktijk vaak makkelijk oplosbaar zijn. Schrijf op welke zaken je tegenhouden bij het halen van een bepaald doel en ga vervolgens op zoek naar een concrete oplossing.
Maak leerdoelen inzichtelijkCopied
Er zijn ook tools voorhanden die het inzichtelijk maken van leerdoelen vergemakkelijken. De software van AG5 ondersteunt medewerkers bijvoorbeeld bij het bijhouden van belangrijke doelen in een overzichtelijke skills matrix. Zo krijgen hr-managers en medewerkers een automatische waarschuwing vooraf als een herhaaltraining of certificaat binnenkort dreigt te vervallen. Bovendien kan alle informatie omtrent competenties, vaardigheden en certificaten worden bekeken en bijgewerkt vanuit één centrale omgeving in de cloud.
Streef je er ook naar om leerdoelen inzichtelijker te maken? En ben je op zoek naar een systeem dat het managen van vaardigheden en skills gemakkelijk en overzichtelijk maakt? Neem dan gerust vrijblijvend contact met ons op of plan een demo in. Veel gerenommeerde bedrijven en professionals gingen je al voor!
Vraag een demo aan en spreek met een skills expert
Ontdek in slechts 15 minuten wat AG5 voor jou kan betekenen.
ISO27001 certified
Free trial available
